Wiki Languages: Крымтотара кыв (Qırımtatarca)
| Language: Crimean Tatar (Крымтотара кыв) | Local name: Qırımtatarca |
| Language code: crh | Display language: Коми (kv)|
| Speak area: Russia | Classification: Turkic |
| Country: Russia | Second language: |
| Usage: regional | Wiki language for Крымтотара кыв |
Dictionary for Crimean Tatar (Qırımtatarca) in Коми
| English | Crimean Tatar |
| Qırımtatarca | Коми |
Крымтотара кыв (qırımtatar tili, къырымтатар тили) тайӧ тюрк кыв, матіса турок кывлань. Крымын каналан кыв украин- да рочкӧд.
Крымтотара анбур
Латин
| 1928 | 1997 | 1928 | 1997 | 1928 | 1997 |
|---|---|---|---|---|---|
| A a | A a | Ь ь | I ı | R r | R r |
| B ʙ | B b | K k | K k | S s | S s |
| C c | C c | Q q | Q q | Ş ş | Ş ş |
| Ç ç | Ç ç | Ƣ ƣ | Ğ ğ | T t | T t |
| D d | D d | L l | L l | U u | U u |
| E e | E e | M m | M m | Y y | Ü ü |
| F f | F f | N n | N n | V v | V v |
| G g | G g | Ꞑ ꞑ | Ñ ñ | X x | H h |
| H h | H h | O o | O o | Z z | Z z |
| I i | İ i | Ɵ ө | Ö ö | Ƶ ƶ | J j |
| J j | Y y | P p | P p | Â â |
Кирилл
Аа Бб Вв Гг ГЪгъ Дд Ее Ёё Жж Зз Ии Йй Кк КЪкъ Лл Мм Нн НЪнъ Оо Пп Рр Сс Тт Уу Фф Хх Цц Чч ДЖдж Шш Щщ Ъъ Ыы Ьь Ээ Юю Яя
Араб
| торъя | помын | шӧрын | водзын | ним | латин |
|---|---|---|---|---|---|
| ﺍ | ﺎ | — | elif | a, â | |
| ﺀ | — | hemze | - | ||
| ﺏ | ﺐ | ﺒ | ﺑ | be | b, p |
| ﭖ | ﭗ | ﭙ | ﭘ | pe | p |
| ﺕ | ﺖ | ﺘ | ﺗ | te | t |
| ﺙ | ﺚ | ﺜ | ﺛ | se | s |
| ﺝ | ﺞ | ﺠ | ﺟ | cim | c |
| ﭺ | ﭻ | ﭽ | ﭼ | çim | ç |
| ﺡ | ﺢ | ﺤ | ﺣ | ha | - |
| ﺥ | ﺦ | ﺨ | ﺧ | hı | h |
| ﺩ | ﺪ | — | dal | d | |
| ﺫ | ﺬ | — | zel | z | |
| ﺭ | ﺮ | — | re | r | |
| ﺯ | ﺰ | — | ze | z | |
| ﮊ | ﮋ | — | je | j | |
| ﺱ | ﺲ | ﺴ | ﺳ | sin | s |
| ﺵ | ﺶ | ﺸ | ﺷ | şin | ş |
| ﺹ | ﺺ | ﺼ | ﺻ | sad | s |
| ﺽ | ﺾ | ﻀ | ﺿ | dad | d, z |
| ﻁ | ﻂ | ﻄ | ﻃ | tı | t |
| ﻅ | ﻆ | ﻈ | ﻇ | zı | z |
| ﻉ | ﻊ | ﻌ | ﻋ | ayn | - |
| ﻍ | ﻎ | ﻐ | ﻏ | ğayn | ğ |
| ﻑ | ﻒ | ﻔ | ﻓ | fe | f |
| ﻕ | ﻖ | ﻘ | ﻗ | qaf | q |
| ﻙ | ﻚ | ﻜ | ﻛ | kef (kef-i arabiy) | k (g, ñ) |
| ﮒ | ﮓ | ﮕ | ﮔ | gef (kef-i farsiy) | g |
| ﯓ | ﯔ | ﯖ | ﯕ | nef (kef-i nuniy, sağır kef) | ñ |
| ﻝ | ﻞ | ﻠ | ﻟ | lâm | l |
| ﻡ | ﻢ | ﻤ | ﻣ | mim | m |
| ﻥ | ﻦ | ﻨ | ﻧ | nun | n |
| ﻭ | ﻮ | — | vav | v, o, ö, u, ü | |
| ﻩ | ﻪ | ﻬ | ﻫ | he | -, e, a |
| ﻻ | ﻼ | — | lâm-elif | la, lâ | |
| ﻯ | ﻰ | ﻴ | ﻳ | ye | y, ı, i |
Грамматика
Эмакыв
Эмакывлӧн крымтотара кывйын эм кык лыд, уна лыдлӧн суффиксъяс -lar да -ler; квайт (важӧн сизим) вежлӧг:
| Крымтотара ним, юалӧмъяс | Вежӧртас, юалӧмъяс | Пример | Вуджӧдӧм |
|---|---|---|---|
| Baş keliş (Kim? Ne?) | Нимтан (Мый? Коді?) | insan- | морт |
| Saiplik kelişi (Kimniñ? Neniñ?) | Асалан (Мыйлӧн? Кодлӧн?) | insan-nıñ | мортлӧн |
| Tüşüm kelişi (Kimni? Neni?) | Керан (Мыйсӧ? Кодӧс?) | insan-ğa | мортӧс |
| Doğrultuv kelişi (Kimge? Nege? Qayda?) | Сетан-Пыран-Матыстчан (Мыйлы? Кодлы? Мыйӧ? Кодӧ? Мыйлань? Кодлань? Кытчӧ?) | insan-nı | мортлы, мортлань, мортӧ |
| Yer kelişi (Kimde? Nede? Qayda? Ne yerde?) | Ина (Мыйын? Кодын? Кӧни?) | insan-da | мортын, мортлӧн (эм) |
| Çıkış kelişi (Kimden? Neden? Ne yerden? Kimnen? Nenen?) | Босьтан-Петан-Ылыстчан-Ӧтувтан (Мыйлысь? Кодлысь? Мыйысь? Кодысь? Мыйсянь? Кодсянь? Кысянь? Мыйкӧд? Кодкӧд?) | insan-dan | мортсянь, мортысь, морткӧд |
Сизимӧд вежлӧг вӧлі Керанторъя: insan-nen — мортӧн.
Индан-асалан суффиксъяс
| Ӧтка лыд | Вуджӧдӧм | Уна лыд | Вуджӧдӧм |
|---|---|---|---|
| oda-m | жырӧй | oda-mız | жырным |
| oda-ñ | жырыд | oda-ñız | жырныд |
| oda-sı | жырыс | oda-sı / oda-ları | жырныс |
Морта нимвежтасъяс
| Ме | men | Ми | biz |
| Тэ | sen | Ті | siz |
| Сійӧ | o | Найӧ | olar |
Кадакывлӧн вежласьӧм
Кадакывъяслӧн кывпод пасъяс: -maq (yazmaq — гижны) да -mek (etmek — вӧчны).
Etmek (вӧчны):
Ӧнія кад
| Ӧтка лыд | Вуджӧдӧм | Уна лыд | Вуджӧдӧм |
|---|---|---|---|
| etem | вӧча | etemiz | вӧчам |
| etesiñ | вӧчан | etesiz, etesiñiz | вӧчанныд |
| ete | вӧчӧ | ete, eteler | вӧчӧны |
Ӧнія кад, соссяна форма
| Ӧтка лыд | Вуджӧдӧм | Уна лыд | Вуджӧдӧм |
|---|---|---|---|
| etemeyim | ог вӧч | etemeymiz | огӧ вӧчӧй |
| etemeysiñ | он вӧч | etemeysiz, etemeysiñiz | онӧ вӧчӧй |
| etemey | оз вӧч | etemey, etemeyler | оз вӧчны |
Колян кад
| Ӧтка лыд | Вуджӧдӧм | Уна лыд | Вуджӧдӧм |
|---|---|---|---|
| ettim | вӧчи | ettik | вӧчим |
| ettiñ | вӧчин | ettiñiz | вӧчинныд |
| etti | вӧчис | etti, ettiler | вӧчисны |
Колян кад, соссяна форма
| Ӧтка лыд | Вуджӧдӧм | Уна лыд | Вуджӧдӧм |
|---|---|---|---|
| etmedim | эг вӧч | etmedik | эгӧ вӧчӧй |
| etmediñ | эн вӧч | etmediñiz | энӧ вӧчӧй |
| etmedi | эз вӧч | etmedi, etmediler | эз вӧчны |
Локтан кад
| Ӧтка лыд | Вуджӧдӧм | Уна лыд | Вуджӧдӧм |
|---|---|---|---|
| etecegim | вӧча | etecekmiz | вӧчам |
| eteceksiñ | вӧчан | eteceksiz, eteceksiñiz | вӧчанныд |
| etecek | вӧчас | etecek, etecekler | вӧчасны |
Локтан кад, соссяна форма
| Ӧтка лыд | Вуджӧдӧм | Уна лыд | Вуджӧдӧм |
|---|---|---|---|
| etemeycegim | ог вӧч | etemeycekmiz | огӧ вӧчӧй |
| etemeyceksiñ | он вӧч | etemeyceksiz, etemeyceksiñiz | онӧ вӧчӧй |
| etemeycek | оз вӧч | etemeycek, etemeycekler | оз вӧчны |
Лыдакывъяс
- 1 - bir
- 2 - eki
- 3 - üç
- 4 - dört
- 5 - beş
- 6 - altı
- 7 - yedi
- 8 - sekiz
- 9 - doquz
- 10 - on
- 20 - yigirmi
- 30 - otuz
- 40 - qırq
- 50 - elli
- 60 - altmış
- 70 - yetmiş
- 80 - seksen
- 90 - doqsan
- 100 - yüz
- 1000 - biñ
Крымтотараӧн кывбур
| латин анбурӧн | кирилл анбурӧн | араб анбурӧн |
|---|---|---|
Vasiyet Ölsem, meni kömüñiz Ukraynamnıñ bağrına, Mezarımnı qazıñız Qulan çöl toprağına. Bileyim men qurğannıñ Köksünde yatqanımnı, Diñleyim Dneprniñ Quturıp aqqanını. Ne vaqıt o duşman qanın Ukrayna üzerinden Yuvıp keter… tek o zaman Turarım men qabrimden — Dua etip tek o zaman Çıqarım arş-alâğa, Oña qadar mende yoqtır İşanç Alla-Taalâğa. Meni cıyıp, qalqıñız ve Üzüñiz buğavlarnı, Zalım duşman qanı ile Yuvuñız diyarlarnı, Ulu, ür bir ailege Birleşilgen künlerde. Unutmayıp — eyi söznen Hatırlañız meni de. | Васиет Ольсем, мени комюнъиз Украйнамнынъ багърына, Мезарымны къазынъыз Къулан чёль топрагъына. Билейим мен къургъаннынъ Коксюнде яткъанымны, Динълейим Днепрнинъ Къутурып акъкъаныны. Не вакъыт о душман къанын Украйна узеринден Ювып кетер… тек о заман Турарым мен къабримден — Дуа этип тек о заман Чыкъарым арш-алягъа, Онъа къадар менде ёкътыр Ишанч Алла-Таалягъа. Мени джыйып, къалкъынъыз ве Узюнъиз бугъавларны, Залым душман къаны иле Ювунъыз диярларны, Улу, урь бир аилеге Бирлешильген куньлерде. Унутмайып — эйи сёзнен Хатырланъыз мени де. | وصيت اولسەم، مەني كوموڭز اوكراينامنڭ باغرينه، مزارمني قازيڭز قولان چول طوپراغينه. بيلەيم مەن قورغاننڭ كوكسونده ياطقانمني، ديڭلەيم دنەپرنڭ قوتوريب آققانيني. نە وقت او دشمن قانين اوكراينا اوزەريندن يوب كەتەر… تەك او زمان طوراريم مەن قابرمدن دوا اتيب تەك او زمان چيقاريم آرش آلاغا، اوڭا قادار مەنده يوقدر ايشانچ الله تعالی غا. مەني جيييب، قالقيڭز و اوزوڭز بوغاولرني، ظالم دشمن قاني يله يووڭز ديارلرني، اولو، اور بير ايلەگه بيرلەشيلگن كونلرده. اونوتمايب ايي سوزنەن خاترلاڭز مهني ده. |
Ыстӧдъяс
- Велӧдчан небӧг
- Русско-крымскотатарский и крымскотатарско-русский словарь
- Лингвистический корпус крымскотатарского языка
- Крымскотатарская электронная библиотека
- Ресурсы по крымскотатарскому языку